Choroba pęcherzykowa świń (SVD)

Choroba pęcherzykowa świń (SVD - Swine vesicular disease) jest zaraźliwą chorobą zakaźną świń, wywoływaną przez wirus z rodzaju Enterovirus, należący do rodziny Picornaviridae. Jedynym naturalnym gospodarzem wirusa są świnie.

SVD ma duże znaczenie w diagnostyce różnicowej pryszczycy (foot and mouth disease - FMD), ponieważ objawy kliniczne SVD są bardzo podobne do objawów ww. choroby. Oznacza to, że SVD do czasu potwierdzenia badaniami wymaga zastosowania środków takich jak dla pryszczycy. Pryszczyca z kolei ma duże znaczenie dla produkcji zwierząt (duża śmiertelność, ograniczenia w przemieszczaniu zwierząt oraz produktów pochodzących od tych zwierząt zarówno w ramach eksportu, jak i handlu).

Ludzie nie są wrażliwi na zakażenie SVD,
w związku z czym choroba ta nie stwarza zagrożenia dla ich zdrowia lub życia.

Źródła zakażenia

Najczęstszym źródłem zakażenia są inne, zakażone zwierzęta lub kontakt z ich wydalinami (np. w pojazdach lub pomieszczeniach), a także skażone produkty pochodzenia zwierzęcego (np. zlewki pozyskane z zakażonych zwierząt).

Przemieszczanie zwierząt zakażonych subklinicznie jest najczęstszym sposobem wniknięcia SVDV do stada, dlatego też należy pamiętać, żeby zwierzęta wprowadzane do stada pochodziły z wiadomego źródła i były zaopatrzone w świadectwo zdrowia potwierdzające ich pochodzenie i status zdrowotny.

Przebieg choroby i objawy kliniczne

SVD może mieć przebieg subkliniczny, łagodny lub ciężki. Przebieg choroby zależy od szczepu wirusa, wieku świń, drogi wniknięcia i dawki wirusa oraz warunków, w których utrzymane są świnie.

Okres inkubacji choroby pęcherzykowej trwa zwykle od 2 dni do 7 dni i zależy od dawki wirusa i drogi zakażenia. Charakterystycznym objawem klinicznym są pęcherze pojawiające się na tarczy ryja, w okolicach jamy ustnej, na koronkach i piętkach racic, w obrębie szpary międzyracicowej, jak również na skórze śródstopia i śródręcza. U loch prośnych, oproszonych oraz tuczników występują objawy nerwowe, takie jak ruchy menażowe. Chore zwierzęta atakują i gryzą przeszkody. Dochodzi do wiosłowania i porażenia kończyn, które często prowadzi do śmierci osobnika. Wzrasta temperatura ciała świni do 39,8-42°C. U loch będących w ciąży wielokrotnie dochodzi do ronień.

Występowanie SVD w Polsce i na świecie

Ostatni przypadek SVD w Polsce stwierdzono w 1972 r. Ogniska zostały opisane jako mniej ciężkie lub bez objawów klinicznych. Zakażenie zostało natomiast wykryte podczas badania próbek w ramach programu nadzoru serologicznego lub dla potrzeb certyfikacji eksportowej.

Aktualne informacje dotyczące występowania SVD na świecie są dostępne na stronie OIE.

Monitoring i zwlaczanie SVD

W Polsce w populacji zwierząt wrażliwych prowadzony jest:

• monitoring bierny - zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt podejrzenie wystąpienia SVD u zwierząt wrażliwych musi być zgłoszone do powiatowego lekarza weterynarii, który podejmuje odpowiednie działania mające potwierdzić lub wykluczyć chorobę;
• monitoring czynny - polega na badaniu odpowiedniej liczby próbek od żywych świń na obszarze każdego powiatu (w Polsce badaniu podlega 10 sztuk świń/powiat/rok).

Choroba nie podlega leczeniu. Zwalczenie SVD w stadzie polega na zabiciu świń w ognisku choroby i utylizacji ich zwłok.

Ogólne zasady zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, w tym obowiązki posiadacza zwierząt, działania powiatowego lekarza weterynarii oraz regulacje dotyczące zapomogi i odszkodowania ze środków budżetu państwa dostępne są tutaj.

Przepisy prawne

• ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt
• rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt
• rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 lutego 2008 r. w sprawie zwalczania choroby pęcherzykowej świń