Wirusowe zapalenia mózgu i rdzenia koni

O CHOROBIE

Zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego koni to zakażenia wywoływane przez arbowirusy,
tj. wirusy należące do rodziny Togaviridae (rodzaj Alphavirus) i Flaviviridae (rodzaj Flavivirus).

Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2018/1882 za zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego koni uważane są następujące jednostki chorobowe:

• Japońskie zapalenie mózgu koni,
• Wenezuelskie zapalenie mózgu i rdzenia koni,
• Wschodnie i zachodnie zapalenie mózgu i rdzenia koni,
• Gorączka Zachodniego Nilu.

Wszystkie ww. choroby są przenoszone przez wektory, tj. owady krwiopijne z rodziny komarowatych. Do zapaleń mózgu i rdzenia kręgowego końskich zaliczane są także jednostki chorobowe, które nie są ujęte w przepisach unijnych i krajowych, wśród których można wyróżnić m.in. zakażenie wirusami Usutu i Kunjin, zapalenie mózgu Saint Louis, gorączka rzeki Ross oraz zapalenie mózgu doliny Murray.

 OBJAWY KLINICZNE I DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA

Zakażenia arbowirusami u koni manifestują się przede wszystkim objawami neurologicznymi
o różnej formie (zaburzenia świadomości, nadwrażliwość na bodźce, deficyty neurologiczne, zaburzenia chodu, objawy kolkowe, zaburzenia behawioralne) i nasileniu. Co ważne, objawy te są niespecyficzne i mogą wskazywać również na inne groźne choroby zakaźne, takie jak zakażenie wirusem wścieklizny, czy też herpeswirusem koni typu 1 (EHV-1).

 OCHRONA ZDROWIA PUBLICZNEGO

Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 wirusowe zapalenia mózgu i rdzenia koni są chorobami kategorii E, co oznacza, że dla tych jednostek chorobowych istnieje obowiązek powiadamiania i sprawozdawczości oraz obowiązek nadzoru na terytorium UE. Ponadto, zgodnie z ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt są to choroby podlegające obowiązkowi rejestracji.

Każde podejrzenie oraz wystąpienie (potwierdzone dodatnimi wynikami badań laboratoryjnych) gorączki Zachodniego Nilu u koni należy zgłosić właściwemu dla miejsca zdarzenia powiatowemu lekarzowi weterynarii.

Wszystkie wirusowe zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego koni, ujęte w załączniku do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2018/1882, są zoonozami. Niemniej jednak należy pamiętać, że ryzyko transmisji wirusów wywołujących końskie zapalenia mózgu
i rdzenia kręgowego z konia na człowieka, bez udziału komarów, jest bardzo niskie.

LECZENIE I PROFILAKTYKA

U chorych zwierząt stosuje się jedynie leczenie objawowe. Profilaktyka zakażeń arbowirusami
u koni obejmuje przede wszystkim działania mające na celu zminimalizowanie ryzyka ekspozycji na komary poprzez:

• stosowanie środków odstraszających owady,
• regularne czyszczenie budynków, w których przebywają zwierzęta oraz dbałość o czystość padoków i pastwisk,
• regularne mycie i czyszczenie zbiorników wodnych oraz wiader,
• usuwanie wody stojącej z terenu, gdzie przebywają konie.

W Polsce dostępne są szczepionki przeciwko gorączce Zachodniego Nilu dla koni. Posiadacze
i hodowcy, którzy są zainteresowani szczepieniami powinni kontaktować się z lekarzami weterynarii specjalizującymi się w leczeniu chorób koni.

 ŹRÓDŁA

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA)

Światowa Organizacja Zdrowia Zwierząt (WOAH)

Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC)