Program zwalczania i monitorowania choroby Aujeszky'ego u świń
Program zwalczania i monitorowania choroby Aujeszky'ego (ChA) w populacji świń jest prowadzony w Polsce od 2006 r. (początkowo na obszarze województwa lubuskiego, a od 2008 r. - na obszarze całego kraju). Od 2010 r. Polska jest uznana przez Komisję Europejską za kraj prowadzący zatwierdzony program zwalczania ChA.
Od września 2015 r. na terytorium Polski istnieje zakaz szczepienia świń przeciwko chorobie Aujeszky'ego.
Cel zwalczania ChA
Celem zwalczania choroby Aujeszky'ego jest uznanie całego terytorium Polski za wolne od ChA u świń. Ww. uznanie umożliwi swobodny handel świniami z państwami lub regionami urzędowo wolnymi od choroby Aujeszkyego, tj. bez konieczności spełniania dodatkowych wymagań (gwarancji) weterynaryjnych określonych w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2020/688 z dnia 17 grudnia 2019 r. uzupełniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 w odniesieniu do wymagań w zakresie zdrowia zwierząt dotyczących przemieszczania zwierząt lądowych i jaj wylęgowych w obrębie terytorium Unii (art. 20 i art. 21).
Link:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX:32020R0688
Realizacja programu zwalczania ChA
Program zwalczania i monitorowania choroby Aujeszkyego u świń jest aktualnie realizowany na terytorium Polski na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 marca 2023 r. w sprawie wprowadzenia programu zwalczania i monitorowania choroby Aujeszkyego u świń. W rozporządzeniu tym określono szczegółowe zasady realizacji programu, w tym zasady postępowania powiatowego lekarza weterynarii.
W ramach programu prowadzone są badania serologiczne w stadach świń. Na obecnym etapie programu prowadzone jest tzw. stałe monitorowanie choroby, które polega na corocznym badaniu określonej liczby próbek krwi pobranych od świń. Badania w ramach stałego monitorowania choroby Aujeszkyego prowadzone są raz w roku kalendarzowym.
W przypadku uzyskania dodatniego wyniku badania, powiatowy lekarz weterynarii uznaje stado za zawieszone i nakazuje natychmiastowy ubój zwierzęcia, u którego stwierdzono wynik dodatni. Dodatkowo, nakazuje on badanie serologiczne wszystkich zwierząt stada podstawowego oraz świń, które miały kontakt ze świnią, u której uzyskano dodatni wynik badania.
Ponadto, powiatowy lekarz weterynarii wprowadza zakazy przemieszczania świń oraz ich nasienia, zarodków i komórek jajowych ze stada oraz do stada, używania knurów do krycia naturalnego oraz wystawiania świadectw zdrowia.
Powiatowy lekarz weterynarii może, w drodze decyzji, wyrazić zgodę na przemieszczenie świń ze stada zawieszonego bezpośrednio do rzeźni, i wystawić w tym celu świadectwo zdrowia.
Skutki realizacji programu zwalczania ChA w Polsce
Na przestrzeni lat sytuacja epizootyczna w odniesieniu do choroby Aujeszky’ego u świń w Polsce uległa dużej poprawie. Od czerwca 2024 r. terytorium Polski jest uznane za wolne od zakażenia wirusem choroby Aujeszky’ego zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2021/620 z dnia 15 kwietnia 2021 r. ustanawiającym przepisy dotyczące stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 w odniesieniu do zatwierdzania statusu obszaru wolnego od choroby i statusu obszaru nieobjętego szczepieniami niektórych państw członkowskich lub ich stref lub kompartmentów w przypadku niektórych chorób umieszczonych w wykazie oraz zatwierdzania programów likwidacji tych chorób umieszczonych w wykazie.
Na terytorium wolnym w stadach świń jest prowadzony stały monitoring choroby zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt.
